“Һәр үсенте яшь баладай игътибар сорый”

Сабабаш авылы янындагы  декоратив үсемлекләр питомнигына аяк атлауга үзеңне әкият иленә эләккәндәй хис итәсең. Биредәге матурлык күңелне иркәли,  үсентеләрнең күптөрлелегеннән күзләр камаша...

2021 елда үз эшчәнлеген башлаган  питомникта ел саен 1 миллион данә ябык тамырлы системалы үсентеләр үстерелә.  Шуның 50 меңен декоратив үсентеләр тәшкил итә. Бүген биредә үс­терелгән төрле декоратив куаклар райондашларыбызның гына түгел, республиканың төрле тө­бәкләрендә яшәүчеләрнең бакчаларын, йорт биләмәләрен бизи. Алар үзләренең яхшы сыйфаты, тиз яңарып китүләре белән сатып алучыларның ныклы ышанычын яулап өлгерделәр. Шуңа да биредән бер вакытта да халык өзелми.

Орлыкны автоматлаштырылган линиядә чәчеп, теплицаларда үс­те­рәләр.  Билгеле вакыт  җиткәч, аларны урамга чыгарып чыныктыралар.  Алга таба үсентеләр мах­сус савытларга күчереләләр,  кәл­шәләр  кышкы чорда барысы да  урамда кар астында калып,  без­нең климатка  яраклашу процессын узалар. Яз көне уянып, актив рәвештә үсә башлыйлар.

“Тормыш иптәшем Эльмира белән озак кына Саба урман ху­җа­лыгында эшләдек. Ике­без­нең  дә табигатькә гашыйк­лык  Лесхозда туып үсүебез һәм нәсел җепләребез  белән дә  киләдер. Эльмира – дүртенче буын урманчылар династиясен дәвам итү­че. Минем дә бабам озак еллар лесопункт җитәкчесе булып эшләгән.  Шуңа бу өлкә безгә бик якын,   әмма декоратив агачларга аерым мәхәббәт бар иде.  Селекция-орлыкчылык үзәге җи­тәкчесе булып эшләгәндә елына 12 миллион кәлшә үстерелеп,  бу төр  үсемлекләр белән ныклап шөгыльләнергә  вакыт  җитмәде.   Әмма кызыксыну елдан-ел артып,  күңелдә  бу юнәлешне киң җәелдерү хыялы яшәде.  Тормыш иптәшем белән киңәшеп  үз эшчәнлегебезне булдырырга уйладык”, – дип сөйли эшмәкәр  Руслан Газизов. 

 Әлбәттә,  хезмәт чорында алган күнекмәләргә өстәп,  күп тех­нологияләрне үзләштерергә,  фән­ни хезмәтләр язарга, кыскасы, һәрдаим  белемне арттырып то­рырга туры килә. КХТИда инже­нер белгечлеге алган  Руслан Аудит улы  бүген авыл хуҗалыгы фәннәре кандидаты  дәрәҗәсенә ирешкән.   Төп белеме икътисадчы булган  Эльмира Васил кызына да  теплица хуҗалыгы эшчәнлеге һәм продукцияне сату өчен җаваплы  булу белән бергә,  мең төрле  һөнәр иясе  булырга туры килә.   

Питомникның үз бакчачылык үзәге киң ассортиментта  безнең табигатькә яраклаштырылган җи­ләк-җимеш, декоратив чәчәкле һәм ылыслы үсентеләр тәкъдим итә.  Мәсәлән, туя агачының  гына 20 ләп төре үстерелә. Ябык тамырлы үсентеләрнең иң зур өстенлеге – агачларның яңарып  китү күр­сәткече 99 процент тәшкил итә һәм аларны  яздан көзгә кадәр (җәй көне дә)  утыртырга мөмкин.

2024 елдан питомник  яшь чыбыкчалар алып үрчетү (черен­кование)  технологиясен үз­ләш­терүгә беренче адымнарын ясый башлаган.  Бүгенге көндә төрле сортлы туя, артыш, спирея, гортензия үсентеләре тулысынча әлеге питомникта үстерелә. Шулай ук  декоратив үсемлекләрнең сортларын арттыру юнәлешендә эш алып барыла.

  “Төп максатыбыз –  сатып алучыларга сайлау мөмкинлеген булдыру. Шуңа да үсемлек төрләрен  арттыру белән беррәттән, аларның сортларын күбәйтүне күз уңында тотабыз.  Кайбер үсемлекләр бик нәзберек, яшь баладай игътибар сорыйлар.   Мәсәлән, ак чыршы шундыйлардан. Орлыктан чәчкән очракта 15-20 проценты гына тишелеп чыгарга мөмкин.  Бер елга ул  2 сантиметр чамасы гына үсә”, – ди Руслан Газизов.  

Агач үстерүнең  бик җаваплы һәм четерекле  хезмәт икәнлеге билгеле. Шул ук вакытта тиз  арада табыш ала торган тармак түгеллеге дә аңлашыла. Бер үсентене үстерү өчен  айлар гына түгел,  дистә еллар кирәк.    Әлеге эшкә җанын-тәнен биргән  ирле-хатынлы эшмәкәрләрнең максаты иң беренче чиратта халыкка сыйфатлы үсемлекләр тәкъдим итү,    үсентеләрне дөрес карау, үс­терү алымнарын  өйрәтүгә, төпле киңәшләр бирүгә юнәлтелгән.  Эшче көчләргә биредә дә ихтыяҗ зур.

“Нигездә хатын-кызлар җи­тешми. Һәр эш юнәлеше буенча, мәсәлән, яшь чыбыкчалардан  үр­четү, су сибү, чүп утау  буенча аерым команда туплауны күз уңында тотабыз.  Моның өчен  кимендә 15 кеше көче таләп ителә. Бу тагын да үсү, киңәю  мөмкинлеген арттырачак”, – ди эшмәкәр. 

  Питомник үз эшчәнлегенә ел­дан-ел яңалык, үзенчәлек кер­тергә омтыла.  Быел  биредә беренче тапкыр  8 Март бәйрәменә лалә чә­чәкләре  үстереп, райондашларыбызга  тәкъдим иттеләр.  Шулай ук  безнең климатка яраклаштырылган абрикос һәм миндаль куакларын тәкъдим итеп күп бакчачыларны куандырдылар. Биредәге ассортиментның зурлыгын  үз күз­ләрең белән күрергә  һәм хозурланырга   кирәк.

Кыскасы, тынгысыз  йөрәкле   Эль­мира һәм Руслан Газизовлар   һаман да эзләнүдә, райондашларыбызны   һәм матурлык яратучыларны  сыйфатлы продукцияләре белән тәэмин итүдә аларның алга куелган максат-омтылышлары  зур һәм киңкырлы. Яраткан шөгыльләрендә бары уңышлар гына теләргә кала.