Ак яулыклы Мәхтүмә

 Элегрәк укытучы дипломы алган күпләгән кызларның язмышын юллама хәл итте. Алар эшкә җибәрелгән авыл егетенә кияүгә чыгып, шунда яшәп тә калдылар. Мин Эзмә мәктәбенә математика укытучысы итеп билгеләнгәч, 5 ел Мәхтүмә апаларда фатирда тордым. Йортта аның улы Әнвәр һәм Заһидә әби бар иде. Ире Габделбарый сугышка китеп, яу кырында ятып калган. 1941 елда туган улы Мәсгуть абый читкә китеп яши иде. Кызы ике яшьлек чагында ук авырып үлгән. Сугыш башланганда Мәхтүмә апага 23 яшь булган. Мин аларда үземне өемдәге кебек хис иттем. Бер генә авыр сүз әйтүче булмады. Бергә эшләдек, бәрәңге утырттык, төбенә өйдек, алдык. Уен-көлкеле гаилә иде алар. Авыл кешеләре турында мә­зәк хәлләрне дә күп тыңладым. Туган авылым Кил­дебәккә барып ту­ганлашып, эне-сеңелләремне ку­­­­­накка ча­кырып, күркәм холык­лы­ булып яшәделәр.

Мин көндезләрен 5-6 сәгать дә­рес бирәм. Классларда 38-39 бала. Сыйныфларда укучылар са­ны 41дән артса гына бүленә иде. Көндезләрен 38 баланың дәф­тәрләрен тикшереп бетереп булмый. Кичке мәктәптә дә укы­там. Арып-талып кайткач, төнге сәгать 1гә кадәр ут яндырып дәфтәр тикшерәм. “Сүндер утны!” дигән сүз ишетмәдем. Чар­­шау артында шыпырт кына йок­лыйлар иде.

Ул вакытта әле йорт саен мунча да юк. Ә Мәхтүмә апаларныкы бар. Чишмә якын. Мунчага шау-гөр килеп, күр­ше-тирә дә яга иде. Кыш көн­нәрендә кич утырырга күр­шеләре Шәмсия, Кәримә апа­лар керә. Чиратлашып бер-берсенә йөриләр. Көзләрен бер­гәләшеп зур кисмәктә кәбестә тоз­лыйлар, каз йолкышалар. Кыш­­­кы озын кичләрдә кайтып кер­­сәң, күршеләр җыелышып тоз­лаган кәбестә белән әрчел­мичә пешерелгән бә­рәң­ге ашап, чәйләп утырырлар иде. И, ул күңелле вакытлар! Хәзер берсе дә юк инде.

Биш ел укыткач, Эзмә егетенә кияүгә чыктым. “Ярый әле, кызым булмагансың. Өйдән чыгарып җибәрүе бик читен булыр иде”,– диде Мәхтүмә апа. Исән чагында Иләбәргә килеп (башка чыгып, йортыбызны күрше авылга салдык), хәлемне белеп, киңәшләрен биреп торды. Үзем дә каникулларда аларга ту­ган йортыма кайткан кебек, бер­ничә мәртәбә керәм. Килене Ил­сөяр дә, Әнвәр дә бик игелекле булдылар, куанып каршы ал­дылар, хөрмәтләп озаттылар. Хә­зер ак яулыклы, көләч йөзле, бик чибәр Мәхтүмә апамны сагынып яшәргә калды. Андыйлар кешеләр онытылмый.

Әминә Усманова.

Иләбәр.