Әниебезнең тормышы – үзе бер китап

автор, 16 июнь 2021 - 11:43

862

Һәр кешенең тормышы – үзе бер тарих. Һәркемнең тормыш юлы туган, яшәгән җиренең тарихына барып тоташа. Әниебез Сафура Шәвәли кызы 1928 елның 15 маенда, алмагачлар чәчәк аткан ямьле яз аенда Башкортостанның Кырмыскалы районы Чишмә авылында туган. Әби-бабалары дини, гыйлемле кешеләр булганнар. Әниебезнең әнисе Мәрхәбә бик тә тырыш, ягымлы кеше булган, бабаебыз белән берсеннән берсе матур өч балага -- апасы Сәмәрә һәм энесе Фәизгә гомер бирәләр алар.

Матур гына башланып киткән балачагында әниебезгә бик зур хәсрәт, югалту ачысын татырга туры килә: 3 яшь булганда балаларын ятим калдырып, әниләре бакыйлыкка күчә. Әле дөм ятим түгелбез, әтиебез исән-сау дип йөргәндә, югалту ачысына түзә алмыйча, әтиләре дә әниләре артыннан вафат була. Авыл Советы ятим сабыйларны балалар йортына урнаштырырга кирәк, дигән карар чыгара. Әмма әнисе ягыннан әби-бабай, үзебез карыйбыз, җибәрмибез дип, балаларны алып калалар. Ул вакытта бабасы колхоз рәисе булып эшли, әбисе өйдә генә тора. Хуҗалыклары бик зур, күп итеп мал-туар асрыйлар, умарта тоталар. Ни сәбәпледер, әти-әниләреннән ятим калган вакытта, документлары югалып, 3 яшьлек булган әниебезне яңа туган бала итеп яздыралар. Шулай итеп ул 1931 елгы булып, энесе 1933 елда туган дип языла. «Авыллары бик матур иде. Якыннан гына Өршәк елгасы ага. Аның аркылы салынган асылмалы күпердән мәктәпкә йөреп укый идек. Ерак түгел генә юкә урманы, болыннар җәелеп киткән. Шунда каз бәбкәсе сакладык, ат көтүен көттек. Әлембикә инешеннән көянтә белән су ташып, яшелчәләр үстердек. Ул заманнарда утын бик кыйммәт иде, мичкә ягарга сыер тизәге белән саламны катырып кирпеч сугып, шуны мичкә яга идек», – дип сөйли әниебез.

Тормышлары катлаулы булганлыктан, әниемә 4 сыйныф кына белем алырга туры килә. Апасы, бик каты суык тидереп, вафат була. Аның иң зур терәге булып энесе Фәиз кала. Әниебез, 14 яше тулгач, әби-бабайга авырлык китермим дип, аларның хәер-фатихасы белән Алтай якларына тимер юл салучы комсомол отрядына кушылып эшкә китә. Документ буенча яше кечкенә булса да, буй-сыны олы булгач, аңа сүз әйтмиләр.Тимер юллар сала-сала аларның бригадасы Татарстан җирләренә килеп җитә. Мөндеш дигән станциядә палаткалар корып эшлиләр. Яшь кызлар янына якындагы Курсабаш авылыннан егетләр дә килеп йөри. Булачак ире – безнең әтиебез Имам белән шунда таныша әниебез. Әтиебез аңа бер күрүдә гашыйк булган. Шулай итеп әниебез – кап-кара чәчле, чибәр башкорт кызы Курсабаш авылына килен булып кала. «Әтиегез белән авылга кайтып барганда бик көчле яңгыр ява башлады, авылда ут сүнде. И, Аллам, бу тормышым да караңгылыктан башлана икән», – дип куркып кала әниебез. Никах укытып, әтиебезнең әти-әнисе белән гомер итәләр алар. Колхозга эшкә урнаша, фермада бозаулар карый. Әби-бабаебызны тәрбияләп соңгы юлга озаталар. Әниебезгә энесе Фәизне югалту ачысын да татырга туры килә. Пермь якларында шахтада эшләгәндә вафат булып, 15 көннән соң гына табылган энесен ят җирдә җир куенына салып кайта ул. Тормыш шулай дәвам итә. Әниебез һәм әтиебез берсеннән берсе акыллы, матур җиде бала тәрбияләп үстерәләр. Әтиебез дә бик тырыш, алтын куллы кеше иде. Ул баскан киез итекләрне авылда гына түгел, чит яклардан да килеп алдылар. Үз куллары белән йорт җиткерәләр, абзар тутырып мал-туар асрыйлар. Аларның тырыш, хезмәт сөючән булганлыклары аркасында без ач-ялангач булмадык. Әмма аларга бала хәсрәте дә кичерергә туры килә. Вөҗдансыз кешеләр 36 яшендә олы абыебыз Тәлгатьнең гомерен өзәләр. Барыбыз да бу хәсрәтне бик авыр кичердек. Әтиебез дә печән җирләрен карап кайтырга дип киткән җиреннән инсульт булып, 3 көннән бакыйлыкка күчте. Әниемнең йөрәге аша узган шушы авыр хәсрәтләр чәчләренә ап-ак бәс булып ятты.

Картлык көне бик бәхетле, тыныч әниебезнең. Ул бүгенге көндә төп нигездә энебез Зөфәр, киленебез Чулпан тәрбиясендә 11оныгы, 13 оныкчыгының яраткан дәү әнисе булып гомер кичерә. Без үскән йорт урынына яңа, заманча итеп йорт җиткерделәр. Әниебезнең урыны түрдә, кадер-хөрмәттә, тәрбияле. Йортыбыз гөрләп тора, хуҗалыклары зур. Әти-әни – безнең тәкъдиребез. Тәкъдирнең мисалы – әти белән әни туган, торган җир. Боларны сайлап алып булмый. Әти, әни догасыннан да зур дога юк. Инде әниебезгә 90 яшь тулды. Үз аякларында йөри, күзлексез газета-журналлар укый. Әле озак еллар безгә әниебез җылысын тоеп яшәргә насыйп булса иде!

Кызы Гөлчирә Корбанова

Следите за самым важным и интересным в Telegram-каналеТатмедиа

Без социаль челтәрләрдә: Телеграм, ВКонтакте, ТикТок, Ютуб, Одноклассники, Твиттер, Яндекс.Дзен