Таушалган доллар. Валюта алмаштыру җиңелме?

Чит ил әйбере алырга җыенганга күрә, доллардан котылу югалту булмас дип тә уйланылды. Чөнки валюта паникасы башлана калса, импорт товарлар да йә долларга пропорциональ р­ә­вештә, йә аны да узып кыйммәтләнәчәк.

 
Кайсы банкта валютаны кыйммәткәрәк сатып алуларын интернеттан белешеп, Арчага юл тоттым. “Ак барс банк” кассиры мин сузган Америка кәгазьләрен бик җентекләп тикшерде. Мө­гаен, ювелирлар гына алтын коелмасын шулай игътибар белән карыйдыр. Акча­лар­ның чынлыгы шик уятырлык түгел, чөнки техника аша уздырылып, ялган купюралар юклыгына тиз ышанасың. Ләкин Россия банкында валюта алыштыру өчен банкнотларны үзең карандаш бе­лән ясамаган­лыгыңны рас­лау гына җитми, имеш. Валю­таның өслеге шоп-шома, әле яңа гына үтүк астыннан чыккан кебек тигез булырга да тиеш. Газета хәбәрчесенә исә чит илдә йөргәндә, ачык һавада җир өстенә ятып йок­ларга да, палаткада үзенә тигән бер квадрат метр җирдә аунап берничә тәүлек уздырырга да туры килде. Анда инде өстәл тартмасы да, шкаф киштәсе дә юк, акча янчыгың белән бергә тә­гә­рисең. Аңлашыла инде: кә­газь банкнотлар котылгысыз рәвештә бөгәрләнә һәм таушалалар.

Чит туфракта булганда моның бер куркынычы да юк. Теләсә кайсы валюта алыштыру пунктында акчаң­ны кабул итәләр, паспорт та кирәкми, башка матавык та юк. Бездәге кебек анкеталар тутырып, имзалар куйдырып мәшәкать­ләнсәләр, аларда күптән банк параличы булыр иде, чөнки валюта алыштырырга чиратта торучылар күп. Долларның бер өстен ягы бар: моннан йөз ел элек чыккан банкнотлар да кабул ителә, таушалган дип кире бору була алмый. Кыскасы, долларга гадәти кәгазь акчага караган төсле карыйлар. Безнең банкларда исә валютага аерым хөрмәт, аерым игътибар. Кассир, бик җен­текләп тикшергәннән соң, йөзлек ике купюраны, таушалган дип, миңа кире суза. Миндә инде аз гына тәҗрибә бар: өстәл янында утырган кеше белән мондый очракта бәхәсләшергә кирәкми. Рос­сиядә, имеш, һәр банкның валюта кабул итүдә үз ка­гыйдәләре йөри, шуңа күрә кассирны гаепли дә алмый­сың. Ул инструк­циягә ышык­ланып тик утырачак. Тик кеше факторы дигән нәрсә дә бар. Бу купюраларны шул ук банкның икенче бер кассиры вакланмый гына алып калуы да бик ихтимал.

Тик минем кассирлар алышынганын көтеп торырга теләгем дә, вакытым да юк иде. Шуңа күрә җиңелрәк икенче юлны сайладым: бракка чыгарылган янки кә­газьләрен тапшырырга икенче банкка киттем. Автоград банкта да йөз долларлык ике кәгазь җентекле күзәтү аша уздылар ...һәм бу юлы аларның берсе бракка чыгарылды. Аскы почмагында сизелер-сизелмәс ке­нә черки томшыгы кадәр тап бар икән, имеш. Мине илле процентлык уңыш та канә­гать­лән­дерә иде, кесәдә калган бердәнбер йөзлек, кү­рәсең, яңа валюта паникасын кө­теп үземә калгандыр, дип юанып кайтып киттем.

 
Мондый очракта, банк­та валютаңны алудан баш тартсалар, инструкцияне күрсә­түләрен таләп итеп, жалу язып, җәнҗаллап йө­рергә дә була, билгеле. Тик андый вак әйберләр белән теңкә корытып, үз-үзеңне картайтып йө­рү кыйммәт­кәрәк төшә, вакытны да күп ашый. Җи­ңел­рәк һәм оп­тимальрәк башка юлларны сайларга кирәк. Валютаны бүтән банк­та тапшырырга була. Дө­рес, Россия банкларында ин­струк­ция­ләр бер үк принтердан төш­кән кебек игезәк бу мәсьә­ләдә. Тик кассирлар бер-берсен­нән аерыла. Ваемсызрак икенче кассир кә­газеңне кәгазьгә алыштырып бирә гадәттә. Банкта кеч­теки генә валюта хи­са­бың булса, шә­һәрләрдә брак­ка чыгарылган купюраларны банкомат корсагы аша үз хисабыңа салырга һәм ул хисаптан идеаль үтүк­ләнгән купюралар алыш­тырып алырга мөм­кин. Таушалган долларың күп булса, бу – бердәнбер идеаль вариант, чөнки машина вак­ланып-бәхәсләшеп тормый, йота да куя биргән кә­га­зең­не.

Кайбер аэропортларда һәм кунакха­нә­ләрдә валюта алыштыра торган автоматларга да юлыгуың ихтимал. Болары да төпче­неп тормый гына валютаны бөгәрләнгән-тау­шалган урыс сумына каршылыксыз алыш­тырачак. Бер дә булмаса, чит илгә чыгарга дип акча туплый башла. Сәяхәт итеп тә кай­та­сың, таушалган купюралардан да ке­шечә генә коты­ла­сың. Рос­сиядә исә, гаделлек эзләп йөреп, нервы таушал­ды­рыр­га кирәкми. Биредә чиновникларның бер имзасы белән сине йортыңнан мәх­рүм итәргә, малыңны тартып алырга мөмкиннәр. Андый проблемалар янында таушалган доллар хәсрә­те бик көлке хәсрәт кенә ул.

Фото: http://vatantat.ru

http://vatantat.ru