КӨНДӘШ УРЛАГАН БӘХЕТ

Сугыш чоры балаларының, әби-бабайларның күзләрендәге сагышлы яшьләр бүген дә кипмәгән. Һәм кипмәс тә кебек. Күңел яралары, юклык тормышыннан сыгылам дигәндә, нык кала алган йөрәкләр дә бер көн тибүдән туктар. Кеше тормышындагы вакыйгалар яшь уза барса да, бүген генә, кичә генә булып узган сыман. Авылларда йөргәндә күрешкән Фатыйма апа да шул чор вакыйгалары белән һаман да хисләнгән.

- Баштан узды инде көндәш дигәннәре. Хәзер генә кергән нәрсә түгел ул бозыклык. Шуның аркасында без ике бала ятим үстек. Әле бу безнең гаиләдә генә, тора-бара тагын артты. Әтиебез колхоз рәисе. Кырыслыгы, усаллыгы да җитәрлек иде үзенең, - дип сөйләп китте ул. - Апага 14, миңа 10 яшь ул чакта. Әнине ташлап, үзеннән тугыз-ун яшькә кечерәк Фәрхинур исемле кыз белән яши башлады. Колхозда ат абзары бар, Фәрхинур шунда эшли. Әти кием-салымын җыйнады да, бер сүз әйтмичә аның янына яшәргә чыгып китте. Әни безгә әти турында бер генә начар сүз дә әйтмәде. Күршеләр, авылдашлар алдында да начар яктан телгә алмады. Фатыйма нишләр микән дип сынап караучылар да булмады түгел. Әтинең чыгып китүе җәй иде, менә көз җитте, кышка кердек. Җәйге чорда ат сараеның бер почмагында яшәгәннәр. Кышка салкын бит, яшәргә безгә килделәр. Әни мескен шулкадәр изге, сабыр булган. Өчебезгә бер сәкегә, аларның икесенә бер сәкегә урын җәеп бирә. Үзәкләре ничек өзелгәнен үзебез иргә чыгып яши башлагач кына аңладык. Шулай бездә кыш чыктылар да, яз җитү белән бездән дүрт кенә йорт аркылы өйгә күченделәр. Бер-бер артлы өч кызлары туды. Әни тавыш күтәрмәде, ямьсезләнешмәде, битараф булырга тырышты. Әти бәлки үкенгәндер дә, авылдашлардан да шул турыда ишетә идек, безне дә сагынгандыр. Кире әйләнеп кайтса да, әни кире кабул итмәс иде. Бервакыт әни күрше авылдагы туганнарына бер уч он булмасмы дип китте, ашарга кычытканнан кала бер ни юк бит. Әти аның киткәнен күргәндер инде, апа белән мине атына утыртты да, өйдән ниндидер кәгазьләр алып, ашыга-ашыга безне Фәрхинур апаларга алып төште. Кич җитте. Безне кайтармый, монда каласыз, ди. Үзенчә әнидән безне урлавы икән. Без дә сабыйлыктан чыккан бит инде, качып өйгә кайттык. Коп-коры сәкедә әни елап утыра. Шуннан соң, озак тормады сугыш башланып, әтине сугышка алдылар. Әни белән без, өч кызын ияртеп Фәрхинур апа зур бер семья булып әтине сугышка озаттык. Колхоз председателе киткәч Фәрхинурга да эш бетте. Күрше авылга эшкә урнашты. Юклык заманы бит. Тавыктан йомырка төшкәнне генә көтәбез, "задание" үтисе бар бит: әтидән калган бүреккә җыярга салабыз. Абзардагы дүрт-биш сарыкның йонын алабыз да носки-бияләй бәяләп сугыштагыларга җибәрәбез. Тамак тукланганчы ашау юк, тән җылытырлык кием юк. Апрельнең соңгы көннәре, Фәрхинур безгә килгән.