Белгечләрне ничек авылга кайтарырга? (сораштыру)

Заһит Габбасов, мал табибы:

 
– Мин әле яшь белгеч, ярты ел гына эшлим. Үз эшемне бик яратам. 12-14 чакрым ераклыктагы авылдан килеп эшлим. Айга 12-15 мең сум хезмәт хакы алам. Әлбәттә, бу гына җитми. Әгәр авылда яшьләргә мөмкинлекләр тудырылса, хезмәт хакы әйбәт булса, башкалар да бик теләп кайтыр иде. Шәһәрдә дә сине көтеп тормыйлар бит. “Подъемный” акчасы көтәм. Бәлкем, аны алгач, күңел күтәрелеп китәр.

Булат Җиһаншин, Казан дәүләт аграр университетының уку-укы­ту эшләре буенча проректоры:

 
– Без әзерлибез, әгәр кимчелек булса, укыту планнарын да төзәтә алабыз. Әмма яшьләрне авылга җәлеп итү бигрәк тә эш бирүченең яшь белгечләрне кызыксындыра алуына, авыл хуҗалыгы товарла­рының әйләнештә булуына бәйле. Студентларны максатчан программа буенча әзерләү дә мөһим. Республикада аграр тармакны үстерү өчен шактый эшләр башкарыла. Авыл хуҗалыгы юнәлешенә кайтучыларга “подъемный” акча, студентларга өстәмә ун мең сумга кадәр стипендияләр түләнә. Безгә студентларның 60 проценттан артыгы техникумнар тәмамлап килә, аларның кулында беренче диплом бар. Андыйлар, укып бетергәч, авыл­га кайталар. Бакча яшендәге сабыйлар, мәктәп укучылары бе­лән һөнәри юнәлеш буенча эшлибез.

Альберт Гыйниятов, Чистай авыл хуҗалыгы техникумын тәмамлаучы, эшмәкәр:

– Татарның акылы төштән соң, диләрме әле? Бездә башта җиме­рәләр, аннары нәтиҗәсен күреп, уйлана башлыйлар. Ваклап сату киоскларын башта бетерделәр, хәзер яңадан торгызырга ниятлиләр. Авылны башта оптимальләштер­деләр, хәзер авыл юкка чыга, яшь­ләр китә, белгечләр кайтмый, дип ачыналар. Сәбәбе гади – халыкка анда калу һәм яшәү мөмкинлекләре булмау. Хуҗалыкларда сыер, сарык калмады, кышын кар чистартырлык трактор юк. Мегафермалар, агрохолдинглар төзибез дип, бар малны бер урында туплап, гөрләп торган авылларны бушаттылар. Балалар бакчасы, мәктәбе, клубы, кибете булмаган авыллар­ның киләчә­ге юк икәне көн кебек ачык иде. XXI гасырда яшибез, авыл­ларда интернет түгел, телефон да тотмый... Инде санлы телевидение турында сүз кузгаталар. Гомерлек бәла – юллар, автобус марш­рутлары турында әйтеп тә тормыйм. Шул мөмкин­лек­ләрне, уңайлыкларны тудырмыйча, тиешле хезмәт хакын түләмичә, кайт­мый яшь белгеч авылга. Кайтырга батырчылык итсә дә, тиенлек хез­мәт хакына яисә ярты, өчтән бер ставкага эшләп йөрмәячәк.

Фатих Сибагатуллин, Россия Дәүләт Думасы депутаты:

 
– Бу һөнәрләрне абруйлы итү өчен яхшы түләү булдырырга ки­рәк. Ул белгечләрнең хезмәт хакы күпме икәнен өйрәнүче бармы? Хә­зер икътисадчыларга, IT-тех­но­логия белгечләренә өстенлек би­рәләр. Әйе, аларның хезмәт хакы юга­ры, ә авыл хуҗалыгында эш­ләү­челәрнеке бөтенләй башкача. Кадр­­лар әзерләү мәсьәләсе дә аң­ла­шылмый. Элек колхоз-совхоз белгечне бөтен нәрсә белән тәэмин итте: яшәү өчен торак бирде, хезмәт хакы да башкаларныкыннан ким түгел иде. Мин – авылда ветеринария табибы булып эшли башлаган кеше, аннары колхоз рәисе булдым. Ул чакта карьера үсеше бар иде. Хәзер исә хуҗа ничек тели, шулай була.

Рәмис Хәялиев, Кайбыч районы башлыгы урынбасары:

– Максатчан программаларны дөрес итеп куллана белү кирәк дип саныйм. Үз җирлегеңдәге егет-кызларны уку йортларында укытып кайтару – иң нәтиҗәле алым. Башта, әлбәттә, егет-кыз авыл хуҗалыгы тармагы һөнәрен яратамы, һөнәрен җитди кабул итәме, шәһәргә киткәч, кире әйләнеп кайтачакмы – шул якны өйрәнәсең. Яшь кеше максатчан программа буенча укыгач, туган ягына кайтачагын белеп тора. Безнең районнан җибәрелгәннәр, укып бетергәч, кайталар. Әлеге программа үзен аклый.

Илнур Мортазин, агроном (Түбән Кама):

– Югары уку йортын тәмам­лагач, ике ел авыл хуҗалыгында эшләдем. Хәзер Түбән Кама “Шинник” оешмасы теплицасына үз белгечлегем буенча урнаштым. Авылда эш сәгатем иртәнге биштә башланды, өйгә төнге уникедә, бердә кайтып кердем. Хезмәт хакы эшенә күрә түләнмәде, аны да кайчакта вакытында бирмәделәр. Эшкә урнашканда яшь белгечне Авыл хуҗалыгы министрлыгы да, эш бирүчеләр дә вәгъдәгә күмә – колакка токмач эләләр, ә чынлыкта ул – коры сүз генә. Тиешле өстәмә ярдәмне дә бер елдан соң гына ала алдым. Эштән киткәндә аны кире кайтардым. Без төркемдә 24әү идек. Уныбыз авыл хуҗалыгы буенча эшкә урнашты. Хәзер белгечлек буенча эшләүче бер мин генә, башкалар китеп бетте, чөнки бөтене­сендә дә шундый ук проблемалар. Түбән Камада эшкә урнашкач, озак­ламый торак бирделәр, монда хез­мәт хакы да икенче төрле.

Фото: http://www.vatantat.ru
http://www.vatantat.ru