Бардың да җыйдың түгел. Урмандагы коры-сары кемгә кирәк?

Нәрсә ул коры-сары?

Татарстан Урман хуҗа­лыгы министрлыгы хәбәр иткәнчә, халык ел дәва­мын­да табигатькә зыян китер­мичә чыбык-чабык (валежник) җыя ала. Бу җирдә аунап яткан агач кәүсәләре, аларның аерым бер өлеш­ләренә кагыла, әмма урман киселгән урыннардагы калдыкларны җыю дигәнне аңлатмый. Мон­да табигый юл яки зарарлы бөҗәкләр тәэсирендә корыган, давыл вакытында, көчле кар яуганда зыян кил­гән агачлар турында сүз бара. Кисәргә дә, егарга да ярамый. Тагын бер шарт: бу эш кул хезмәте белән башкарылырга тиеш. Агач булмаган ре­сурс­ларга коры-сары, агач һәм куак кайрысы, мүк, камыш, Яңа ел бәйрәмнәре өчен әзер­лән­гән чыршы, нарат, пихта ботаклары керә. Әгәр тәр­тибен белеп җыя­сың икән, урман белгечләре сүз әйт­мәя­чәк.

– Закон кабул итеп кенә урманнарны чистартып булмый. Республикада ул 1 миллион 200 меңнән артык гектар мәйданны били. Кеше бит аның эченә үк кер­мәя­чәк, бары якын-тирәгә барып кына чыбык-чабык җыя­чаклар. Закон кешегә урманны чистарту түгел, үзенә кирәкле коры-сары әзерләү мөмкинлеге тудыруны күз­дә тота. Урманны исә урман хуҗалыклары үз­ләре генә чистарта ала, – ди Татарстан Дәүләт Сове­ты­ның Экология, табигать­тән файдалану, аграр сәнә­гать һәм азык-төлек сәясәте комитеты рәи­се Таһир Һа­диев.

Утын булмаса, мунча юк

– Бездә халык урманга сукмакны онытып бетер­мәде әле. Бигрәк тә яз көне корыган агачлар җыярга теләк белдерүчеләр күп. Атна ахырында бу эшне гаи­ләләре белән бергәләп башкаручылар да бар. Күб­рәк авылга якын булган җир­ләрне чистарталар, мун­чага ягу өчен утын әзер­лиләр, – ди Кызыл Йолдыз урманчылыгы җи­тәк­чесе Нияз Таҗ­миев. – Законда моның өчен бернинди кәгазь дә кирәк тү­гел ди­сәләр дә, без халыкка урман ху­җа­лыгына мө­рәҗәгать итәргә кушабыз. Ни өчен ди­гәндә, кеше­нең адашу, өс­тенә агач тө­шерү куркынычы бар. Рөх­сәт бир­сәң, кеше бө­тен урманны кисәр­гә мөм­кин. Шуңа күрә урманчылар утын әзер­ләр­гә те­ләү­челәргә махсус урыннарны барып күрсә­тә. Алар­га ки­ңәш би­рәбез.

Очы сынган агачларга тияргә ярамаганлыгын аң­латабыз. Безнең аша КамАЗ юлы уза, ул ти­рәдә эш­ләү­челәргә коры-сарыны төяү өчен техника да бирә­без. Урман чистарып бет­те дип әйтеп булмаса да, за­кон­ның файдасы бар. Га­дәттә, корыган агачларга бө­җәкләр оялап, урманга зыян китерә. Янгын чыгу кур­кынычы да зур.

Урман белгече бу урында халык өчен мөһим тагын бер мәгълүмат җиткерде. Һәрбер кешенең ташламалы бәядән 25 елга бер мәр­тәбә өй салырга – 100 кубометр, 10 елга бер тапкыр өй ремонтларга – 50 кубометр, ел саен утын өчен 20 кубометр агач алу хокукы бар.

Балтач районының Нор­мабаш авылы урман эчендә урнашкан. Тик әле анда яшәү­челәр һаман да урманга ке­рергә ярамый дип уйлый икән. Берәүләр, хәзер ке­ше­нең утынга исе китми ди­сә, икенчеләр корыган агач хәс­тәрләргә каршы тү­гел.

– Бу яңалыкны ишеткәч, халык сөенер инде. Әлегә авылдашлар, урманга кереп утын әзерләсәң, штраф түлә­тәләр, дип яши. Без үзебез дә булган утынны ягабыз. Запас беткәч, коры-сары җыярга урманга барасы булыр инде, – ди Лилия Галипова.

Арча районы урманчылыгы җитәкчесе Шамил Хәй­руллин шулай ди.
– Теләүчеләр булса, каршы килмибез. Закон рөхсәт итә бит. Тик аңа карап, халык урманга барырга атлыгып тормый. Белгечләрдән сорашып торабыз. Кеше хәзер газ яккач, ихтыяҗ юк, кү­рә­сең. Җыйсаң да, эшкә ярый торган әйбер түгел бит ул. Урманчылар урманга барып, чистартып тора, – ди ул.

Саба урман хуҗалыгы җитәкчесе Васил Гыйз­зә­туллин фикеренчә, урманга кешене кертеп, коры-сары җыйдырту дөрес әйбер тү­гел. “Башка каска кимичә, пычкы белән эш итү ка­гый­дәләрен белмичә, башкарырга ярамый бу эшне. Аннан бүген берәү дә урманга ашлама да, тирес тә түгеп йөрми. Шуңа күрә коры-сары табигый ысул белән черергә тиеш. Урманда бе­рәр хәл булса, белгечләр җа­вап бирәчәк бит. Ун еллар элек берәүнең өстенә агач ауган иде. Шундук без­гә Прокуратурадан шалтыраттылар. Без утынны да, мичкә ягарга грануласын, пычкы чүбен дә, сувенирын да үзебез әзерлибез. Нәрсә кирәк, шуны сатып алырга була, – ди Васил әфәнде. – Кешенең, кибеткә кергәч, черек алма да, ис­лән­гән кәнфит тә аласы килми бит, барысына да яхшысы кирәк. Урманга кергәч тә, аңа агач­ның корыганы тү­гел, яхшысы кирәк булачак”.

Фото: https://pixabay.com

https://vatantat.ru