8 февральдә Россия фәне көне билгеләп үтелә

1999 елның 7 июнендә РФ Президентының 717 номерлы Указы белән Россия фәне көне 8 февральне бәйрәм итү датасы белән билгеләнә. Указда болай диелә: "дәүләт һәм җәмгыять үсешендә илебез фәненең күренекле ролен исәпкә алып, тарихи традицияләргә таянып һәм Россия Фәннәр академиясенә нигез салынуның 275 еллыгы уңаеннан".

Михаил Васильевич Ломоносов, Иван Петрович Павлов, Дмитрий Иванович Менделеев, Константин Эдуардович Циолковский, Петр Леонидович Капица, Лев Давидович Ландау, Игорь Васильевич Курчатов, Павел Сергеевич Александров, Сергей Павлович Королев — дөнья фәненә өлеш керткән Россия галимнәренең аз өлеше генә.

Россия Биосфера турында тәгълимат эшләнгән беренче ил булды, галәмгә беренче тапкыр Җирнең ясалма иярчене җибәрелде, дөньяда беренче атом станциясе файдалануга тапшырылды.

Күп кенә Россия һәм совет галимнәре билгеләп үтелде Нобель премияләре. 1904 елда лаек булучылар арасында беренчеләрдән булып, ашкайнату физиологиясе буенча эшләгән өчен, академик Иван Павлов, алга таба, 1908 елда, иммунитет буенча хезмәтләре өчен, танылган совет физигы Петр Капица 1978 елда сыек гельнең үтә ныклыгы күренешен ачкан өчен, Илья Мечников була. 2010 елда графенның ике материалын тикшерү буенча новатор экспериментлары өчен Нобель премиясе алган физик К.С. Новоселов Россиянең соңгы лауреаты булды.

Хәзерге вакытта Россия Фәннәр академиясе структурасына фән өлкәләре һәм юнәлешләре буенча унөч бүлек, өч төбәк бүлеге, 15 төбәк фәнни үзәге, шулай ук күпсанлы институтлар керә. Академия-Россия Медицина Фәннәре Академиясе һәм Россия авыл хуҗалыгы фәннәре академиясенең хокукый дәвамчысы.

Зур фәнни бурычларны хәл итәргә мөмкинлек бирүче тикшеренү инфраструктурасы булдырыла. Мегрантлар программасы кысаларында дөнья дәрәҗәсендәге 200дән артык лаборатория булдырылган, аларны глобаль фәнни үсеш тенденцияләрен билгели торган галимнәр җитәкли.

Россия Фәннәр академиясе (Фото: Baturina Yuliya, Shutterstock)

Академиядә барлыгы меңнән артык фәнни учреждениеләр, 48 меңнән артык фәнни хезмәткәр, шул исәптән 900 академик һәм 1000нән артык әгъза-корреспондент исәпләнә.

Россия Фәннәр академиясе эшчәнлегенең төп максаты-Россиянең технологик, икътисадый, социаль һәм рухи үсешенә ярдәм итүче табигать, җәмгыять, Кеше Үсеше законнары турында яңа белемнәр алуга юнәлтелгән фундаменталь тикшеренүләрне үткәрү һәм үстерү.

Шунысын да билгеләп үтәргә кирәк, совет чорында Фән көне апрельнең өченче якшәмбесендә билгеләп үтелде. 1918 елда 18 һәм 25 апрель арасында В.и. Ленинның «фәнни-техник эшләр планын»төзүенә таяна. Бүгенге көнгә кадәр кайбер фәнни коллективлар фән көнен «искечә», ягъни апрельнең өченче якшәмбесендә билгеләп үтә.

Билгеле булганча, фән алгарышның төп көче, милли икътисад, медицина, мәгариф һәм социаль өлкә үсешенең мөһим ресурсы булып тора. Шуңа күрә галимнәрнең казанышларына икътисади үсеш һәм яңа югары җитештерүчәнлекле эш урыннары булдыру гына түгел, миллионлаган кешеләрнең тормыш сыйфаты да турыдан-туры бәйле.

Бүген Россия галимнәре данлы традицияләрне дәвам итәләр-фәндә иң перспективалы юнәлешләрне үстерәләр, яңа технологияләр эшлиләр, укучылар әзерлиләр. Ил Хөкүмәтенең фәнгә һәм фәнни эшләнмәләр секторына, шул исәптән яшь тикшеренүчеләргә ярдәм итүгә аерым игътибар бирүе гаҗәп тә түгел. Фәнни-техник сәясәтне гамәлгә ашыруны тәэмин итүче төп документлар булып 2035 елга кадәр фәнни-технологик үсеш стратегиясе, 2018 елның сентябрендә расланган «фән» милли проекты, 2019 елның апрелендә кабул ителгән «2019-2030 елларга Россия Федерациясенең фәнни-технологик үсеше» дәүләт программасы тора.

Фото: saby.tatarstan.ru

Чыганак: saby.tatarstan.ru