МИНУСЛЫ КАРШЫЛЫКЛАР
Мәдәният хезмәткәре буларак, күп чаралар оештырырга туры килә. Кайда оештыру – шул тирәдә көтүләре белән табигый һәм табигый булмаган каршылыклар буталып тора. Әлбәттә, алары да кирәк, каршылыкларсыз бары да шома барса, кызык та булмас иде. Кемдер синең оештыруыңнан көнләшеп аяк чалырга тырыша, чөнки ул мәгънәсез бер бәндә, аның яшәү рәвеше шундый. Синең кылган барлык гамәлләреңнең чиста күңелдән башкаруыңа ул ышанмый, чөнки көнчелек аңын биләп алып, явызлык белән сугарган. Болары һәрбер чара саен кабатлана торган табигый каршылык, мин аңа күнеккән һәм артык исем китми. Бүгенге язмамның асылында бик үк табигый булмаган каршылыклар ята.
Байлар Сабасында кызыклы чаралар еш булып тора. Кабатланмаган-тапталмаган, кешедә кызыксыну тудыручы шундыйларның берсе 18 октябрьдә Саба мәдәният йортында үткәрелде. Инде күп еллар татар эстрадасын берсеннән берсе матур җырлар белән тулыландырып торган үзешчән композитор, автор-башкаручы Айдар Тимербаев иҗат иткән җырларга конкурс үткәрергә ниятләгәч, Татарстанның бик күп районнарында яратылып тыңланучы Саба “Дулкын” телерадиокомпаниясенә реклама бирелде. Рәхмәт компаниягә, чөнки тиз арада Татарстанның төрле төбәкләреннән шалтыратулар китте. Менә шушы этаптан башланды да инде табигый булмаган каршылыклар. Айдарның җырларын башкарып, үзләрен сынарга теләүче 41 конкурсант җыелды. 41 конкурсант ул 41 җыр, димәк, шул кадәрле үк халык телендә минусовка дип йөртелгән, башкарыласы җырның эстрада жанрында эшкәртелгән язмасы кирәк. Китте эзләнү...
Миңа бу жанр ят түгел. Чөнки 1991 елда Саба районында иң беренче булып эстрада жанрында җырлаучы мин булдым. Бертуган энем Айдар Тимербаев язган “Гафу итмә”, “Сине көтәм” җырлары шул елны Саба Сабантуенда кат-кат башкарылды. Ярар, хуш, миндә Айдарның 90 елларда язылган 14 җырына минус бар. Бирер әйберең булганда рәхәт бит ул, сөенеп куйдым, имештер, үземнән тыш 13 кешегә бирерлек репертуар бар. Калганнарын катнашучылар үзләре таба, я булмаса үзем эзләп карыйм-интернет заманы бит.
Телефондагы “Алисәне“ эшкә җиктем. ”Минусы песен Айдара Тимербаева” дип эзләтеп карыйм. “Сейчас поищу”- дип җавап биреп эзләп карый, үзе карусыз инде. Тик табалмый, чөнки интернетка куелмаган. Ничек инде, 25 ел дәверендә көн-төн яңгыраган 400-500 җырның 20-30ының булса да минусы юк?
Бүгенге көндә Айдарның җырларын 70кә якын җырчы башкара. Мин аларның хәйраны белән таныш, телефон номерлары бар, кайберләре белән җылы мөнәсәбәттә. Чукынмас, шалтыратам да сорыйм, бер дә булмаса ватсапларына язам, авызга сукмаслар әле... Эчтәге беренче мин әйтә: ай-һай, 10-15 меңгә яздырткан язмаларын бирерләр микән, юләрмени алар сиңа бушка язма өләшергә ...
Икенче мин тегене бүлдерә: яздырмагае, концерт куеп теге сумманы 100е белән кайтарды бит инде ул. Конкурста җыр сөючеләр катнаша, ә алар теге минусовка хуҗаларының тамашачылары. Димәк, теге шайтан уйлап тапкан минусларны яздырырга киткән акчаны кире кайтарып бирүчеләр. Шулай булгач нигә жәлләргә, йә, әйт?
Ике мин тарткалашкан арада аяк астында буталучы каршылыкларның тагы берсе пәйда булды. Ул катнашучыларның мин тәкъдим иткән минус-җырларны башкарырга теләмәүләрендә. 13 конкурсантым әзер дип кенә йөргәндә генә... Таныш аранжировщикларга шалтыратып карыйм, бәяләрен сорашам. Кайсы кыйммәт сорый, кайсының вакыты юк... Конкурсантлар күзгә күренеп кими. Артистларга шалтыратам, язам. Рәхмәт төшкерләре, Рифат Зарипов кирәкле минусны каян аласын әйтте, Резеда Шәрәфиева, Алинә Сафиуллина сораган җырларны җибәрделәр. Шунысы кызык, мин мөрәҗәгать иткән артистларның кайберләре минусларын бирергә әзер, ләкин таба алмыйлар. Тавыш яздырылганын берсүзсез бирергә әзер булучылар да шактый булды, ләкин конкурста минус кына хуплана.
Минем мантыйк буенча болай: җыр язылган икән, ул башкарылырга тиеш. Җыр ул синеке-минеке түгел, ә халыкныкы. Артист гомер буе репертуарын үзгәртә, аннан төшеп калган җырларның минусларын сандык төбенә салып куймыйча, интернетка урнаштырсыннар иде. Тагы шунысы килеп чыкты: артистларны минусларын бирергә күндерәм, катнашучыларны ул җырларны башкарырга ризалатып булмый. Менә сиңа тагы бер көтелмәгән каршылык. Ә катнашучылар саны Һаман сирәгәя: 22 конкурсант калды.
Эзләнә торгач “кара базарга” чыгып, качырып кына интернет аша да, болай гына да минусовкалар сатучыларны табып, 500-1500 сумнарга җитеп бетмәгән минусовкаларны юлладык. Ничек итсәк иттек, “Сихри көйләр илендә” дип аталган кичәбез матур гына килеп чыкты.
Жюрига да исемле, халык арасында популяр булган шәхесләрне чакырасым килә иде. Ходай рәхмәте, тыгыз концерт графиклары арасыннан вакыт табып популяр җырчылар Рифат Зарипов, Вадим Захаров, автор-башкаручы Айдар Тимербаев кайттылар. Кичәне Илһамия Нәҗметдинова белән икәү алып бардык, аңа да рәхмәтем чиксез. Җиңүчеләргә Саба мәдәният бүлеге тарафыннан махсус дипломнар һәм акчалата премияләр тапшырылды.
Язмамны тәмамлап шуны әйтәсем килә: хөрмәтле артистлар, репертуарыгыздан төшеп калган, үзегез җырлап туйган минусовкаларыгызны интернетка урнаштырсагыз иде. Аңлагыз, беренче башкаручыны барыбер уздырып булмый, халык күңеленә ул җырлар нәкъ сез башкаруда кереп калган. Авыл мәдәният йортларында эшләүчеләр, үзешчәннәр сезгә чиксез рәхмәтле булырлар иде.
Хәниф Тимербаев
Фото: Фәнил Мәүлетов
Следите за самым важным и интересным в Telegram-каналеТатмедиа
Нет комментариев