Без кайтып җиткәндә йортыбыз янып беткән иде инде

автор, 10 февраль 2018 - 13:21

1617

Дүрт айда – алты мәет. Арчаның Ашабаш авылында гомер итүче Халидә Әсхәдуллинага әнә шундый кайгы кичерергә туры килә. Әтисе белән әнисе, апасы белән сеңлесе, абыйсы белән энесе артыннан, өч елдан соң ирен дә югалткан хатын ничек тә хәсрәтләрдән котылып, тормышның якты ягына чыгарга азаплана.

Без кайтып җиткәндә йортыбыз янып беткән иде инде

Халидә – Биектау районы кызы. Яшь вакытта яратып йөргән егете дә була. Яшьләр зур хыяллар белән янганда, әти-әниләре каршы төшә. Бервакыт дусларының туена барган кызны башка егет ошатып кала. Халидә бер белмәгән кешегә чыкмыйм дисә дә, әти-әнисенең теләгенә каршы килә алмый.

– Кем икәнен дә белми иргә чыктым. Ирем бик холыксыз булды. Гел кул күтәрде. Бервакыт ул кыйнаганнан соң, өч ай буе хастаханәдә ятып чыктым. Ни генә күрмәдек балаларым белән. Ирем кайтып тавыш чыгара башлауга, чыгып кача идек. Атналар буе бакчада кунып йөргән вакытлар булды, – дип сөйли Халидә. – Ничек кенә сабыр итсә дә, аның да чиге була. Әти-әни янына кайтырга теләдем. Тик аларның ул чакта йортлары янып көлгә әйләнде, үзләре дә апабыз гаиләсендә көн күрде. Мин дә балаларым белән шунда кайттым. Күз алдына китерәсезме: өйдә апа белән җизни, аларның алты баласы, әти белән әни, абый яши, алар янына ике бала белән мин дә килеп кушылдым.

Халидә Казанга китеп эшкә урнаша. Алты ел буе йөреп эшли. Бераз гына тормышы да яхшырып китә. Тик шул чакта әнисе авырый башлый. Халидә аны карарга дип кире авылга кайта. Никадәр генә яшәтергә тырышсалар да, әнисен коткара алмыйлар.

– Әнине җирләргә дә мөмкинлек юк иде. Авыл кешеләре ярдәм итте. Ул чакта эшләгән җиремнән дә булыштылар. Тормышымның тагын авыр вакытлары башланды. Әнинең җидесен уздырганнан соң, озак та тормады, мине үз йортына яшәргә чакырган апам кызы белән бергә юл фаҗигасенә эләкте. Биектау белән Коркачык авылы арасында алар утырган машина поезд астына барып керде. Бер мәлдә бар дөньяның асты-өскә килде. Җизнигә бигрәк тә авыр булды. Ул чакта апаның олы кызы Әлмәттә кияүдә. Җизни иң кечкенә баласын алып, үз авылына китеп барды. Бер уллары төп йортта яшәп калды. Тагын ике балаларын ятимнәр йортына бирмәс өчен күршеләре уллыкка алды, – ди Халидә. – Әтиебез бу хәсрәтләрне күтәрә алмады. Апа белән сеңлемнең вафатыннан соң ике ай дигәндә ул да үлеп китте. Әтисез калу бигрәк читен булды. Хәзер уйлыйм да, ничекләр түзеп булган, дим. Шул чакта мин шигырьләр яза, аларны интернетка куя башладым. Бервакыт беренче йөргән егетем эзләп тапты. Кичтән хәлләр сорап смс язды, иртәгесен яныма килеп җитте. Шул көнне никах та укыттык. Мин дә бәхеткә тиенгән төсле булдым. Бергә-бергә яшәү авыр булмас дип уйладык. Ирем ике тапкыр тормыш корса да, баласы булмаган. Бик тә сабый сөясе килә иде. Аллаһы Тәгалә борчуларын онытсын дип, миңа сабый җибәрде. Бик сөенештек. Бала туар алдыннан иремнең авылына күчендек. Ялгыз торган бер йортны сатып алдык.

Әмма тыныч кына яшәргә насыйп булмаган икән Халидәгә. Бу гаиләнең ишеген тагын кайгы җиле шакый. “Абый белән энебезгә үз яныбызда эш таптык. Алар да күченеп килергә тиеш иде. Әмма бер көн соңга калдылар. Без фаҗигале хәбәр турында ишетеп кайтып җиткәндә, йорт янып беткән иде инде. Абый белән энем дә уттан котыла алмаган”, – дип сөйли күпне күргән хатын.

Әнә шул хәсрәтләрдән бөгелеп төшмәс өчен ире белән бер-берсенә терәк булып тормышны алып барырга тырыша алар. Тик бу юлы да килеп чыкмый. Казанга эшкә урнашкан иренә акча түләми башлыйлар. Баксаң, элек бергә яшәгән хатынына дип үз исеменә кредит алган икән. Әҗәтне үзенә түләргә туры килә. Инде аның исеменә теркәлгән машина белән үги кызы авариягә очрап, 200 мең сумнан артык акча таләп иткәч, Халидәнең ире тагын да бетеренә. Борчулы көннәр элмәккә менү белән тәмамлана.

Халидә ничек тә бирешмәскә тырыша. Апасының күршеләре алып үстергән балалары белән дә элемтәне өзми ул. Рәмиснең 4 айлык булып калган улына да 4 яшь тулган. Җизнәсе белән дә хәбәрләшеп торалар. Әлмәттә яшәүче сеңлесенең исә тормышы барып чыкмаган. Кая барырга белмәгән туганын Халидә сыендырган. Сеңлесе Арчага барып эшли икән. Әкренләп тормышлары җайланып килә. Әмма Халидә ярдәм кулы сузучылар булса, каршы түгел. “Тормышымның авыр вакытлары артта калыр дип ышанам. Өч баланы аякка бастыру җиңел түгел”, – ди ул.

Моңсулыкка күңел бирелде...
Әллә нигә килә елыйсы...
Нигә шулай кырыс сыныйсың?
Язмышымнан килә сорыйсы!

Аз булдымы киртә юлларда?
Аз булдымы кары,бураны?
Күпме газап,кайгы кичердем,
Уйлап куям бик еш шуларны...

Нигә, язмыш,нигә сыныйсың?!
Әллә миңа бәхет язмаган?!
Язмышымның барыр юлларын
Кара болыт гүя каплаган...

Җитәр инде, җитәр, сынама!
Бәхет нуры керсен җаныма...
Давылларың егар булса да,
Түздем инде, түздем барына!
Җитәр инде, язмыш, сынама...