Бүген ничәсе?

Казан Кремлендә Татарстан Президенты каршындагы милләтара һәм динара мөнәсәбәтләр буенча совет утырышы узды. Чарада рес­публикада 2016–2018 елларга исәпләнгән дәүләт милли сәясәтен тормышка ашыру нәтиҗәләре һәм алдагы өч елга өстенлекле бурычлар турында сөйләш­теләр. Фәнни тикшеренү нә­тиҗәләренә караганда, Татарстан халкы тө­бәктә милли, дини һәм тел мәсь­әләсенә бәйле вәзгыять­­тән канәгать. “Анализдан кү­­рен­гәнчә, республикада яшәү­челәрнең 76,9 проценты – милләтара, 83 проценты динара мөнәсәбәтләрне тыныч һәм тотрыклы дип бәяли”, – диде Татарстан Президенты Аппараты җи­тәкчесе урынбасары – Татарстан Президен­тының эч­ке сәясәт мәсьә­ләләре департаменты җитәк­чесе Александр Терентьев. Ки­ре­сенчә фикер йөртүчеләр өч процентка да тулмый. Сораштыруда катнашучы­лар­ның 95 проценты Татарстанда яшәүче башка ха­лык­ларга уңай мөнәсәбәттә булуын белдергән. Респон­дент­лар­ның 2,8 проценты капма-каршысын уйлый. Та­тарстанда яшәүчеләр­нең 53,8 проценты күп мил­ләтле булу республикага зыян салуга караганда, күб­рәк файда китерә дип саный. Чагыштыру өчен: былтыр болай фикер йөр­түче­ләр 45 процент чамасы булган. “Үзегезне күб­рәк кем дип хис итәсез?” – дигән сорауга сораштыруда катна­шу­чы­ларның 19,6 проценты: “Татарстан кешесе”, – дип җавап биргән. Үзен бертигез дәрәҗәдә Татарстан һәм Россия кешесе дип санаучылар 52,7 процент тәшкил итә.

Республикада яшәүче­ләрнең 92 проценты мил­ләтенә, диненә яки теленә бәйле үз хокукларын кысу очракларын хәтерләми. Рес­подентларның 3 проценты әлеге сорауга уңай җавап биргән. Ил күлә­мендә милләте, дине яки теле аркасында күралмау очракларына тап булучылар 8 процентка тиң. Татарстанда яшәүче та­тарларның – 87, урысларның 83 проценты үз милләтен ярата. Динен якын итүчеләр татарлар арасында – 78, урыслар арасында 72 процент, ди. 2018 ел тарихка “Хозур-ТВ” телеканалы эшли башлау белән дә траихка кереп калачак. “Хозур” нәшрият йорты җи­тәкчесе Ришат Хәмидуллин әйтүенчә, каналны телевизордан 1 миллионнан артык кеше карый. “Шулай гынамы? – дип гаҗәпләнде Рөстәм Миң­неханов. – Телеканалның аудиториясен киңәйтү юлларын эзләргә кирәк. Миңа төрле төбәкләрдә еш йө­рер­гә туры килә. Анда татарлар чын мәгънәсендә елый. Аларга рухи чыганак кирәк”.

Утырышта тел мәсьәлә­се­нә дә тукталдылар. Татарстанда туган телләрне өйрәтү тирәсендәге хәлләр барыбызга да сабак булды, ди мәгариф һәм фән минис­тры Рафис Борһанов. “Татарстан Президенты Юлламасын тормышка ашыру һәм татар телен өйрәтүнең базасын ныгыту һәм камил­ләштерү максатыннан, Татарстан Республи­ка­сының дәүләт теле – татар телен укытуга бәйле үрнәк төп белем бирү программасы эшләнде һәм федераль реестрга кертелде. Туган тел һәм әдәбияттан 1–9 нчы сыйныфлар өчен үрнәк програм­ма­ларның проектлары экспертиза үтте. 10–11 нче сыйныфларныкы экс­пертизага тапшырылды. Бүген татар теле һәм әдә­биятыннан 64 дәреслек федераль исемлеккә кер­телгән”, – диде ул. Утырышта катнашкан Россия Пре­зи­дентының эчке сәясәт мәсь­әләләре идарәсенең де­партамент җитәкчесе Татьяна Вагина әйтүенчә, илнең Мә­гариф министр­лыгы киләсе ел башында мәктәпләрдә туган тел­ләрне укыту концепциясе буенча иҗтима­гый тыңлау­лар оештырачак.

Утырыш барышында мәгъ­лүм булганча, республикада шәһәрдә яшәүче татарларның – 68, авылда гомер итүчеләрнең 87 проценты татарча иркен сөй­ләшә, укый һәм яза белә. Калада гомер итүче татар­ларның 1,5 проценты туган телен бөтенләй белмәвен әйткән. Урыслар арасында ике кешенең берсе диярлек татар телен аңламый. Шә­һәрдә яшәүче татарларның – 87, саладагыларның 91 проценты балалары туган телен белергә тиеш дип саный.

Минтимер Шәймиев уз­ган атнада Россия Президенты Владимир Путин Карары нигезендә илнең дәү­ләт милли сәясәте страте­гиясенә кертелгән үзгәреш­ләрне хуплавын да әйтте. “Документка җитди үзгә­решләр кертелгән. Аларны уңай бәялим”, – диде ул. Дәү­ләт Киңәшчесе стратегияне тормышка ашыруга бәйле чаралар планының әзер булуын һәм аның тиз­дән федераль үзәктән килеп җитәчәген дә искәртте. Шуңа күрә, эшне озакка сузмыйча, республикадан тәкъ­димнәр әзерләргә ки­рәк. “Милли сәясәт темасы һәрвакыт әһәмиятле һәм катлаулы, чөнки барысын да алдан күреп бетереп бул­мый, – диде Президент. – Без үз тәкъдимнәребезне федераль планга кертергә тырышачакбыз”. Рөстәм Миң­неханов район һәм шәһәр башлыкларына ике атна вакыт бирде. “Бүген ничәсе?” – дип сорады Дәү­ләт Киңәшчесе залда утыручылардан, Илбашы Кара­рының узган атнада ук имзалануына ишарәләп. Шуңа да ашыгырга киңәш итте.

Фото: http://vatantat.ru

http://vatantat.ru