Мәктәптә – кәстрүлле әби

Кечкенә  чагымда әниемнең  Әнвәр апаларга барып килергә  кушканы искә  төш­те. Клуб ишегалды аша ту­рыга гына  киттем. Эңгер-мең­гер  чак. Күрәм: койманың ике рәшәткәсе арасына туп ки­леп  кысылган. Аяк белән тибеп  чыгарырга булдым. Тибүен тип­тем, әмма туп селкенмәде, аның каравы күздән утлар чыкты. Чөнки туп дигәнем егетләр  күтәреп  уйный торган  гер икән. Типкәнче башта тотып  карыйсы  булган. Татарлыгым җитеп бетмәде. Татар тотып карамыйча  ышанмый,  диләр бит. Шулай  эшләгән булсам, аягымдагы бер бармагым  кәкрәеп тормас   иде. Гомер  буе  сызлады  ул,  әниләргә генә әйтмәдем.

Күз белән  күргәнне дә һәр­чак  чын  диеп  ышанасы түгел. Эзмә мәктәбендә  укыткан  вакыт, 1975  елгылар белән дәрес үткәрәм. Иң  арткы партада  Данил Сафин белән Марс Әсәтов  утыра. Тактага  мисаллар-  формулалар  язып  аңлатам.  Марс та дәфтәренә  язып бара, ә Данил шуны   күчерә.  Яннарына бардым. “Син нигә Марстан   күчерәсең?” дим. Эндәшми. Марс та ләм-мим. Әниләреннән  сорап кына белдем: Данил так­тадан   күрми,  күзлек  ки­рәк  икән. Шуңа дәфтәрдән  кү­чер­гән. Данил   күзлекле булды һәм  алар Марс белән 7нче  сыйныфта район олимпиадасында математикадан 1нче  урынны   алдылар.

Контроль эшләр тикшергәндә бер балага да начар билге  куясы килми. Ничек тә “3”кә тартырга тырышасың. Кайбер эшләр тартмый гына бит. Утырып елыйм да, дәрестән соң “2”леләр бе­лән калып  дәресне    яңадан  аңлатам. Бергәләп мисалны тик­шерәбез, дөрес булса, билгене журналга  куябыз. Булмаса,  өйгә эш биреп җибәрәм. Шулай гыйлем үрләрен  яулыйбыз.

  Монысы 1955 елгылар  классы белән булган хәл. Дәрестән  соң  калып, шактый озак утырдык. Караңгы төште, ут та  яндырдык,  ә  эш бетми. Шулвакыт  ишек  шакыйлар. Чыксам, кәс­трүл   күтәргән  бер олы апа тора. “Балам, мин Шәйдуллин Таһирның әбисе. Аш пешереп  алып  төштем. Кашыклар бар. Берәм-берәм чыгар, ашатам ба­лаларны”, – ди  бу.

“И, әбекәй, хәзер кайтарам балаларны. Вакыт узганын  сиз­­ми калганбыз”, – дидем дә, Та­һирны  чакырып  чыгардым.  Калган балаларны  да тиз генә  өйләренә озаттым.

Хәзер БДИларны компьютер тикшерә. Нинди  милләттән икән? “Икеле” куйганда  елыймы икән? “Бу бала хәйран эшләгән, аңа ничек “2”ле  куясың” дип  уйлый  аламы икән? Җансыз  бит  ул,  аңа нәрсә! Нишлик  соң, балаларны куркытмыйча, һәрберсен кадерләп имтихан  ала торган  заманнар  артта  калды. Хәзер  йомшаклык юк. Унберенчеләр еллар  буе әзерләнәләр  бит. Ә без, кәстрүлле әбиләр, “5ле теләп торыйк.

Әминә Усманова.